آموزش زیست دهم
آموزش زیست دهم
زیستشناسی تخصصی‌ترین درس رشته علوم تجربی است که بالاترین ضریب را دارد.
آموزش زیست دهم باید به‌صورت اصولی و دقیق انجام شود تا دانش‌آموزان بتوانند بهترین نتیجه را کسب کنند. یکی از روشهای نوین تدریس زیستشناسی، استفاده از روش تست‌بیس به همراه ویدیوهای باکیفیت است. در این مقاله جامع، تمامی مباحث درس زیستشناسی پایه دهم به‌صورت کامل پوشش داده شده است.
با یادگیری گام‌به‌گام مهم‌ترین درس رشته تجربی، می‌توان به موفقیت بالایی در کنکور دست یافت. زیستشناسی دهم، نکاتی را در بر دارد که اساس مطالب دو سال بعدی تحصیلی هستند.
سرفصل‌های زیستشناسی دهم
زیستشناسی سال دهم دارای 7 فصل است. در پنج فصل اول، از یاخته و جذب مواد در بدن انسان تا نحوه دفع آنها آشنا می‌شویم. دو فصل پایانی به یاخته‌های گیاهی و جذب و انتقال مواد در آنها می‌پردازد.
سرفصل‌های کتاب درسی زیست پایه دهم از این قرارند:
فصل 1 :دنیای زنده ( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 : زیستشناسی چیست؟( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)محدودۀ علم زیستشناسی
1-2)زیستشناسی نوین ( کل نگری ، نگرش بین‌رشته‌ای ، فناوریهای نوین ،اخلاق زیستی )
1-3)زیستشناسی در خدمت انسان (تأمین غذای سالم و کافی ، حفاظت از بومسازگان ها، ترمیم و بازسازی آنها ،تأمین انرژیهای تجدیدپذیر ، سالمت و درمان بیماریها)
گفتار 2 :گسترۀ حیات( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)نظم و ترتیب ، همایستایی (هومئوستازی) ، رشد و نمو ، فرایند جذب و استفاده از انرژی ، پاسخ به محیط ، تولیدمثل ، سازش با محیط
2-2)مولکولهای زیستی
2-3)کربوهیدراتها ( مونوساکاریدها ، دی‌ساکاریدها ،پلی‌ساکاریدها )
2-4)لیپیدها (تری‌گلیسریدها ، فسفولیپیدها ، کلسترول )
2-5)پروتئینها
2-6)نوکلئیک اسیدها
گفتار 3 : یاخته و بافت در بدن انسان ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)هسته
3-2)سیتوپالسم
3-3)غشای یاخته‌ای
3-4)ورود مواد به یاخته و خروج از آن (انتشار ساده ، انتشار تسهیل‌شده ، گذرندگی (اسمز) ، انتقال فعال ، درون‌بری (آندوسیتوز)و برون‌رانی (اگزوسیتوز)
3-5)بافت‌های بدن انسان (بافت پوششی ، بافت پیوندی ،بافت ماهیچه‌ای ، بافت عصبی )
فصل 2 :گوارش وجذب مواد ( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 : ساختار وعملکرد لولۀ گوارش ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)ساختار لولۀ گوارش (لایۀ بیرونی، لایۀ بیرونی، زیر مخاط (لایۀ زیر مخاطی) ، مخاط (لایۀ مخاطی)
1-2)حرکات لولۀ گوارش
1-3)گوارش غذا (گوارش در دهان ، بلع غذا ، گوارش در معده ، برگشت اسید معده (ریفالکس) ، گوارش در رودۀ باریک ، حرکتهای رودۀ باریک ، شیرۀ روده ، صفرا ، شیرۀ لوزالمعده ، گوارش کربوهیدراتها ، گوارش پروتئینها ، گوارش تری‌گلیسریدها )
1-4)اثر آمیلاز بزاق بر نشاسته
گفتار 2 :جذب مواد و تنظیم فعالیت دستگاه گوارش( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)جذب مواد در رودۀ باریک
2-2)رودۀ بزرگ و دفع
2-3)تنظیم فرایندهای گوارشی
2-4)وزن مناسب
گفتار 3 : تنوع گوارش در جانداران ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)واکوئول گوارشی
3-2)حفرۀ گوارشی
3-3)لولۀ گوارش
فصل 3 :تبادالت گازی ( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 : ساز و کار دستگاه تنفس در انسان ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)چرا نفس میکشیم؟ (آیا هوای دمی‌با هوای بازدمی‌متفاوت است؟)
1-2)بخشهای عملکردی دستگاه تنفس
1-3)بخش هادی
1-4)بخش مبادله‌ای
1-1)حمل گازها در خون
گفتار 2 :تهویۀ ششی( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)شش‌ها
2-2)حجم‌های تنفسی
2-3)ظرفیت‌های تنفسی
2-4)سایر اعمال دستگاه تنفس (تکلم ، سرفه و عطسه)
2-5)تنظیم تنفس
2-6)شش‌ها
2-7)حجم‌های تنفسی
2-8)ظرفیت‌های تنفسی
2-9)سایر اعمال دستگاه تنفس (تکلم ، سرفه و عطسه)
گفتار 3 : تنوع تبادالت گازی ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)تنفس نایدیسی
3-2)تنفس پوستی
3-3)تنفس آبششی
فصل 4 :گردش مواد در بدن ( این فصل شامل چهار گفتار است )
گفتار 1 : قلب( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)تأمین اکسیژن و مواد مغذی قلب
1-2)دریچه‌های قلب
1-3)صداهای قلب
1-4)ساختار بافتی قلب
1-5)ساختار ماهیچۀ قلب
1-6)شبکۀ هادی قلب
1-7)چرخۀ ضربان قلب (استراحت عمومی ، انقباض دهلیزی ، انقباض بـطنی )
1-8)برون‌ده قلبی
1-9)نوار قلب چه میگوید؟
گفتار 2 :رگ‌ها( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)سرخرگ‌ها (فشار خون)
2-2)مویرگ‌ها (مویرگ‌های پیوسته ، مویرگ‌های منفذدار ، مویرگ‌های ناپیوسته )
2-3)تبادل مواد در مویرگ‌ها
2-4)سیاهرگ‌ها(تلمبه ماهیچۀ اسکلتی ، دریچه‌های لانه کبوتری ، فشار مکشی قفسۀ سینه)
2-5)دستگاه لنفی
2-6)تنظیم دستگاه گردش خون(نقش دستگاه عصبی خود مختار ، نقش هورمونها ، تنظیم موضعی جریان خون در بافتها ، نقش گیرندهها در حفظ فشار سرخرگی )
گفتار 3 : خون ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)یاخته‌های خونی قرمز
3-2)یاخته‌های خونی سفید
3-3)گردهها
گفتار 4 : تنوع گردش مواد در جانداران( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)سامانۀ گردش آب
3-2)حفرۀ گوارشی
3-3)سامانۀ گردش باز
3-4)سامانۀ گردش بسته
3-5)قلب و سامانه‌های گردشی در پرندگان و پستانداران
فصل 5 :تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 : همایستایی و کلیه‌ها( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)کلیه‌ها (ساختار بیرونی کلیه و حفاظت از آن ، ساختار درونی کلیه )
1-2)گردیزه (نفرون‌ها)
1-3)گردش خون در کلیه
گفتار 2 :تشکیل ادرار و تخلیۀ آن( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)تراوش ، باز جذب ، ترشح
2-2)تخلیۀ ادرار (ترکیب شیمیایی ادرار ، تنظیم آب)
گفتار 3 : تنوع دفع و تنظیم اسمزی در جانداران ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)در بی‌مهرگان(نفریدی ، آبشش ، لوله‌های مالپیگی)
3-2)مهره داران
فصل 6 :ازیاخته تا گیاه( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 :ویژگیهای یاختۀ گیاهی( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)دیوارۀ یاخته‌ای
1-2)واکوئول، محلی برای ذخیره
1-3)رنگ‌ها در گیاهان
1-4)ترکیبات دیگر در گیاهان
گفتار 2 :سامانۀ بافتی( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)سامانۀ بافت پوششی
2-2)سامانۀ بافت زمینه‌ای
2-3)سامانه بافت آوندی
گفتار 3 : ساختار گیاهان ( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)از دانه تا درخت(مریستم نخستین ریشه ، مریستم نخستین ساقه)
3-2)مریستم‌هایی که بعدا عمل می‌کنند(کامبیوم چوب آبکش (آوندساز) ، کامبیوم چوبپنبه ساز)
3-3)سازش با محیط (روزنه‌هایی در غار ، زندگی در آب)
فصل 7 :جذب و انتقال مواد در گیاهان( این فصل شامل سه گفتار است )
گفتار 1 :تغذیۀ گیاهی( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
1-1)خاک و مواد مغذی مورد نیاز گیاهان
1-2)جذب مواد معدنی خاک (جذب نیتروژن ، جذب فسفر )
1-3)بهبود خاک
گفتار 2 :جانداران مؤثر در تغذیۀ گیاهی( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
2-1)قارچ ریشه‌ای
2-2)همزیستی گیاه با تثبیت‌کننده‌های نیتروژن(ریزوبیوم ،همزیستی با سیانوباکتریها)
2-3)روشهای دیگر به دست آوردن مواد غذایی در گیاهان(گیاهان حشره‌خوار ، گیاهان انگل)
گفتار 3 :انتقال مواد در گیاهان( این گفتار شامل زیرعنوان‌های زیر است )
3-1)انتقال از خاک به برگ
3-2)جابه‌جایی مواد در مسیر کوتاه(انتقال مواد در سطح یاخته‌ای ، انتقال مواد در عرض ریشه)
3-3)انتقال آب و مواد معدنی در مسیرهای بلند(فشار ریشه‌ای ، تعرق ، ساختار یاخته‌های نگهبان روزنه)
3-4)عوامل مؤثر بر باز و بسته شدن روزنه‌ها
3-5)تعریق
3-6)حرکت شیرۀ پرورده (چگونگی حرکت شیرۀ پرورده )
بهترین آموزش زیستشناسی پایه دهم
بهترین تدریس زیستشناسی پایه دهم باید دارای ویژگیهای قابل اتکا باشد. این خصوصیات در صورت مورد اطمینان بودن، می‌تواند راهگشای بسیاری از دانش‌آموزان تجربی باشد.
برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
· تدریس توسط اساتید برتر در باماکلاس
· مهارت استاد بر تک‌تک مفاهیم
· بیشترین انتقال مطلب در کمترین زمان
· زبان امروزی و ساده
· آوردن تست‌های ترکیبی و حل آنها
· پشتیبانی و رفع اشکال دانش‌آموزان
اهمیت یادگیری زیستشناسی پایه دهم چیست؟
یکی از نزدیک‌ترین رقابت‌ها در کنکور تجربی رخ می‌دهد و به دلیل اینکه زیستشناسی اصلی‌ترین کتاب برای رشته علوم تجربی محسوب می‌شود، بالاترین ضریب در آزمون کنکور متعلق به این درس است. این موضوع لزوم صحیح خواندن و ارتباط‌‌گیری مناسب آن از پایه را نشان می‌دهد.
نحوه مطالعه کتاب زیستشناسی دهم
برنامه‌ریزی درسی و اطلاع از روش صحیح مطالعه کتاب زیستشناسی 1 پایه دهم نقش بسیار پررنگی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز ایفا کرده و می‌تواند موفقیت در امتحانات و مقاطع تحصیلی بالاتر را تضمین نماید. اما بسیاری از دانش‌آموزان از جزئیات و بهترین راه‌های مطالعه کتاب آگاهی نداشته و اضطراب زیادی برای شروع سال تحصیلی دارند. به همین منظور در ادامه نحوه مطالعه کتاب زیستشناسی بررسی شده است:
- فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته
خواندن کتاب زیستشناسی باید به‌صورت پیوسته اما در فواصل زمانی کوتاه باشد، چرا که مطالعه دروس به‌صورت متوالی و بدون استراحت بسیار خسته‌کننده خواهد بود. بنابراین سعی کنید در فواصل زمانی کوتاه (حتی 10 دقیقه) اما به‌صورت پیوسته درس بخوانید. همچنین می‌توانید در کنار مطالعه دروس به مطالعه نمونه سوالات امتحانی نیز بپردازید.
- استراحت فراموش نشود
ذهن انسان پس از کار و مطالعه طولانی در بازه‌های زمانی طولانی مدت و بدون استراحت، تحت فشار قرار گرفته و دچار استرس می‌شود. تحقیقات ثابت کرده که در حالت استرس مغز اطلاعات جدید را جذب نکرده و این اطلاعات جدید معمولاً به راحتی فراموش می‌شوند. بهتر است به منظور بالا بردن کارایی و یادگیری، زمان‌هایی را برای استراحت در نظر گرفته و مطالعه را برای مدت کوتاهی کنار بگذارید.
- اهمیت وضعیت جسمانی و سلامت
ذهن انسان در حالت آرامش قدرت یادگیری بسیار بالاتری دارد و در حالت‌هایی مانند خستگی، عصبانیت و احساسات منفی دیگر، حواس پرت و شتاب‌زده عمل می‌کند. بنابراین هر وقت که در وضعیت روحی یا جسمانی مناسبی نبوده و یا ذهنتان درگیر افکار دیگری است، سمت یادگیری مباحث جدید درس نروید.
- مرور درس‌ها در همان روز یادگیری
نکات مهم زیست را که یاد گرفته‌اید در همان روز مرور کنید و نگذارید مدتی از زمان یادگیری شما بگذرد، چرا که بسیاری از مباحثی که یاد گرفته‌اید در حافظه کوتاه مدت شما بوده و با مرور نکردن در همان روز، به کل از یادتان خواهد رفت. در کنار این مرور می‌توانید گام به گام زیست 1 دهم تجربی را نیز دریافت کرده و راه‌های حل ارائه شده در آن را بررسی نمایید. بنابراین با مرور هر درس بلافاصله پس از یادگیری، نکات مهم هر درس را در حافظه بلند مدت خود ثبت خواهید کرد.
- محیطی مناسب برای درس خواندن
فراهم کردن محلی مخصوص مطالعه که از آرامش، سکوت و نور کافی برخوردار باشد، برای بالا بردن قدرت یادگیری بسیار ضروری است. همچنین قبل از شروع به مطالعه، تمام وسایلی را که برای خواندن درس نیاز دارید اعم از کتاب، دفتر، ماژیک هایلایت، جزوات درسی و غیره را در دسترس خود قرار دهید.
- مطالعه نمونه سوالات امتحانی
یکی از موثرترین روش‌ها برای تثبیت مباحث در ذهن و بیشتر آماده شدن برای امتحانات، دانلود و مطالعه نمونه سوالات امتحانی سال‌های گذشته یا مدارس دیگر است که می‌تواند نقاط قوت و ضعف دانش‌آموز را مشخص کند. توصیه می‌کنیم دانش‌آموزان از روشهای مختلف مطالعه دروس پایه دهم رشته تجربی مانند دریافت نمونه سوالات امتحانی پایه دهم رشته تجربی بهره‌مند شوند.
مطالعه و حل نمونه سوال در تمامی دروس به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که از بخشهای مهم کتب درسی آگاه شده و از همان ابتدای سال تحصیلی توجه ویژه‌ای به آن بخش‌ها داشته باشند.
نتیجه‌گیری
آموزش درس زیست پایه دهم به‌صورت اصولی و دقیق، نقش بسیار مهمی در موفقیت دانش‌آموزان در کنکور و امتحان نهایی دارد. استفاده از روشهای نوین تدریس مانند آموزش مجازی، فیلم آموزشی زیست دهم با بهترین استاد درس زیست، می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا به بهترین نحو ممکن مطالب را یاد بگیرند. با برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از منابع آموزشی معتبر، می‌توان به موفقیت در این درس دست یافت. برای دسترسی به منابع آموزشی بیشتر، می‌توانید به وب‌سایت باماکلاس مراجعه کنید.
سوالات متداول
1. چگونه می‌توانم فیلم آموزش زیست دهم را دانلود کنم؟
- برای دانلود فیلم آموزش زیست دهم، می‌توانید با خرید اشتراک از سایت باماکلاس و مراجعه به بخش مربوطه فیلم‌ها را دانلود کنید.
2. چگونه می‌توانم برای امتحان نهایی زیست دهم آماده شوم؟
- با مطالعه دقیق کتاب درسی، مشاهده فیلم‌های آموزشی، حل نمونه سوالات و مرور مباحث، می‌توانید برای امتحان نهایی زیست دهم آماده شوید.